Początek to znakomita powieść Andrzeja Szczypiorskiego, która jest pochwałą dzielności, dobroci i elementarnego ładu, tak w sferze moralności, jak języka; zaświadczającą-wbrew wszelkim współczesnym dekadentyzmom-o jedności świata, a nie-jego rozbiciu. Jej tytuł miał być pytaniem o Polskę powojenną-czy pozbawiona Żydów, oddzielona od Europy, od swoich korzeni, pozostanie sobą?